Κοιλιακό άλγος

Ο πόνος που εντοπίζεται στην κοιλιά είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες προσέλευσης των μικρών ασθενών στον παιδοχειρουργό. Οξύς ή χρόνιος, συχνά μπορεί να είναι αθώος, καλό είναι όμως να εκτιμάται από ειδικό, έτσι ώστε να αποκλειστούν παθήσεις που απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση.

Η συχνότερη αιτία κοιλιακού άλγους που απαιτεί χειρουργική επέμβαση στα παιδιά είναι χωρίς αμφιβολία η οξεία σκωληκοειδίτιδα. Η σκωληκοειδής απόφυση αποτελεί ένα υποπλαστικό, τυφλό τμήμα του παχέος εντέρου το οποίο έχουν όλοι οι άνθρωποι. Ένα ποσοστό όμως γύρω στο 7-8% του πληθυσμού θα νοσήσει κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του από οξεία σκωληκοειδίτιδα. Η συχνότερη ηλικία εμφάνισης είναι η 2η και 3η δεκαετία της ζωής. Για το λόγο αυτό αποτελεί από τις συχνότερες παθήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος ένας παιδοχειρουργός. Το κύριο σύμπτωμα της νόσου είναι ο πόνος. Τις περισσότερες φορές αυτός έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως η διάρκεια, η σταδιακή επιδείνωση καθώς περνούν οι ώρες και η εντόπιση στο δεξιό κάτω τεταρτημόριο της κοιλιάς. Μπορεί επίσης να συνοδεύεται από εμέτους, ανορεξία και χαμηλό πυρετό. Η αντιμετώπιση συνιστάται σε χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης. Η έγκαιρη επέμβαση εφόσον μπει η διάγνωση προστατεύει από σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να συμβούν σε περίπτωση καθυστερημένης αντιμετώπισης. Η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με την παραδοσιακή ανοικτή μέθοδο, καθώς είναι δυνατός ο έλεγχος και ο καθαρισμός όλης της κοιλιάς, η προσεκτική παρασκευή υπό άμεση όραση σε περιπτώσεις που η σκωληκοειδής απόφυση βρίσκεται σε ασυνήθιστη θέση ή είναι κολλημένη με τα γύρω όργανα, η γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς μετά το χειρουργείο και το άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.
Συχνό χειρουργικό αίτιο πόνου στην κάτω κοιλιά αποτελούν οι παθήσεις των έσω γεννητικών οργάνων στα κορίτσια, ιδιαίτερα στη διάρκεια της εφηβείας. Οι κύστεις των ωοθηκών που μπορεί να πάρουν μεγάλες διαστάσεις και να προκαλούν ενοχλήσεις, καθώς και η συστροφή αυτών ή της σύστοιχης ωοθήκης, είναι καταστάσεις που χρήζουν λαπαροσκοπικής διερεύνησης και αντιμετώπισης.

Σπανιότερο αίτιο κοιλιακού άλγους στα παιδιά αποτελεί η παρουσία μεκκελείου απόφυσης. Πρόκειται για ένα εμβρυικό υπόλειμμα που εντοπίζεται στο λεπτό έντερο και υπολογίζεται ότι υπάρχει σε ένα ποσοστό 2% των ανθρώπων. Σε έναν μικρό αριθμό από αυτούς, συνήθως στα πρώτα χρόνια της ζωής, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, ένα από τα συμπτώματα των οποίων είναι ο πόνος. Η διάγνωση μπορεί να μην είναι εύκολη και να χρειαστούν απεικονιστικές εξετάσεις. Σε περίπτωση που υπάρχει η υποψία για πάθηση της μεκκελείου απόφυσης είναι απαραίτητη η αφαίρεσή της στο χειρουργείο. Και στην περίπτωση αυτή η λαπαροσκόπηση προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς η αναζήτηση της μεκκελείου, της οποίας η θέση δεν είναι σταθερή, είναι πολύ ευκολότερη.

Τέλος, σχετικά συχνή αιτία πόνου στα βρέφη και μικρά νήπια, είναι ο εγκολεασμός. Κατά την πάθηση αυτή, ένα τμήμα του εντέρου- συνήθως το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου- εισέρχεται στο αμέσως επόμενο τμήμα- συνήθως το αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου. Έχουμε δηλαδή έντερο μέσα σε έντερο. Με το πέρας των ωρών η κατάσταση αυτή προκαλεί απόφραξη του εντέρου, που εκδηλώνεται με πόνο οξύ και έντονο με εξάρσεις και υφέσεις, εμέτους και στη συνέχεια κενώσεις με παρουσία αίματος και βλέννης. Η διάγνωση μπαίνει με βάση την κλινική εικόνα και το υπερηχογράφημα, ενώ η αρχική αντιμετώπιση είναι συντηρητική και ονομάζεται υδροστατική ανάταξη. Αυτή πραγματοποιείται στο ακτινολογικό εργαστήριο, είναι μη επεμβατική και παρουσιάζει ποσοστά επιτυχίας έως και 85%, αναλόγως της περίπτωσης. Σε περίπτωση αποτυχίας ωστόσο είναι απαραίτητη η επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση, ώστε να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπλοκές.

Ανακεφαλαιώνοντας, κάθε πόνος στην κοιλιά δεν οφείλεται αναγκαστικά σε χειρουργική πάθηση. Για την ακρίβεια, θα έλεγε κανείς ότι η πλειοψηφία των παιδιών που προσέρχονται με πόνο δε θα χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση, αφού μπορεί να πάσχουν από κάποια ίωση, δυσκοιλιότητα ή άλλες αθώες καταστάσεις. Είναι, ωστόσο απαραίτητο, εφόσον ο πόνος αυτός επιμένει για ώρες ή επιδεινώνεται, να γίνεται εκτίμηση από παιδοχειρουργό, αφού η διάγνωση στα παιδιά παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που μόνο εκείνος γνωρίζει.